La Campana de Niana: mai 2019

mercredi 8 mai 2019

Rebat de prima

Ventarassa roquetiana,

de paisatges :

de sabentitge :

mercé Josiana e Patric

d'ases de Ginhac,

e un aucelon, qu'òm i ditz la "PITITÒLA"

Te cau una longa-vista de las bonas per lo denistar...

Un concèrt au canton, mercé Calèu :

D'amics per partejar,

e nòstra lenga nòstra.

Fòtos Josiana Ubaud, Cristina e Domenge.

Inscription à : Articles (Atom)

Mans

Ne vesi de totas menas :

de largas, de menudas,

de longas, de cortas,

de finas, de trapudas,

de blancas, de rojas,

de ròsas, de brunas,

de simplas, de sofisticadas,

de manicuradas, de limadas,

d’alisadas, de peludas,

d'arpudas, de rufadas,

de coissinadas e de perfumadas,

ne vesi tota la jornada,

de mans !

Lo matin o lo ser,

al dejunar o a la vespertinada,

a miègjorn o al sopar...

Mans de femnas o mans d'òmes,

mans de mamàs o mans de nenets,

mans de vièlhs o mans de mainatges,

mans de trabalhadors o mans de toristas...

Cal pas èstre fug-l'òbra

per venir eissugamans !

Maria-Cristina Bourgade

Sa longa e linja siloeta, sa mostacha fricaudèla, son uòlh badinaire que te traucava dusca al porta-moneda, sa maissa granada, sa vèrbia descabestrada de mercand de plaça van daissar un trauc grandaràs dins l'occitanisme dau Clapàs.

Monsur Danís, l'òme que capvirèt un renèc vergonhós en fiertat retrobada, l'òme qu'embandierèt lo país tot, dei Aups als Pirenèus, aquel qu'emberretetèt mai de la mitat de las clòscas mai canhotas e rebeludas d'Occitània e qu'apolidèt lo còr de nòstras femnas d'un casabèc de la crotz de sang e d'aur, lo qu'empegassoletèt lo cuèu de milliassada de veituras d'aquelas formulas popularas que pòrtan l'engèni d'una cultura, aquel que faguèt de la lenga amagada un signe d'apartenéncia, Monsur Danís se'n va.

Saique, es pas perdut per totes e Arièja, la tèrra tant aimada, la maire tant adorada retroba sos enfants mai que mai Avelina que coma los anhelets va reguitnhar folament dins las pradas enfloridas.

Mas dins lo Clapàs en dòu, a nòstres enfants de la patria còrcachada nos caudrà respondre ara a la trista sansonha :

"Diga papà, quand se'n torna, Cantornet?"

Avelina a promés ièr de nos lo prestar per lo mercat de Nadal. E ieu, i crèse au paire Danís.

Encara un pauc

Encara un pauc ta gauta freja

Sus la mieu pèu, encara un pauc

Ta man de plomb dessús ma nuca

E tei dets durs que venon baugs

Dins mei cabèus e los embruman,

Encara un pauc la mieu man teba

Que lèu se sarra de lei tieus rufas

Pròches deis uòlhs que me verdejan.

Encara un pauc ta gauta rufa

Dejós mei pòts, e ton menton

Dejós ma pauma que se passeja,

Tòrna montar dusc'a ton front.

Encara un pauc ton bras tancat

Dessús ma talha, ton còr placat

Contre mon pitre, e ton alen

Que se fach lèu dejós mon nas...

Encara un pauc...

Encara un còp !

Letra au C.A. de l'IEO

E ben, brilhètz-pas! Aquí una cagada de las bèlas... Un còp de mai l'ieo, que ne siái sòci (mas per quant de temps?) es a pissar a costat dau pissador! Se sètz pas capables d'afretar lo trin aumens quand passa montatz dedins, bogres d'ases que me faguètz dire, alòc d'esperar sabe pas quina "entenduda cordiala" que non jamai vendrà pas. (O sabètz tant coma ieu, es coma aquò dempuòi la batèsta de Murèth)

Saique aqueste collectiu es partit de quauqu'unes qu'i sètz pas, (es aquò que vos dòl?) saique s'i sentís sa man, saique tanben es estat montat un pauc a la lèsta sens arpatejaments. Se'n parla pasmens dempuòi un brieu e podètz pas dire que l'avètz pas vist venir a bèles uòlhs vesents que lo mendre pelucre coma ieu que s'interèssa quauque pauc a la causa occitana seguiguèt son evolucion.

Alara perqué venir velha de manif faire aquela reclama a aqueles qu'ensajan de se bolegar, que siague dich en passant nombre son sòcis de l'ieo, e vendre vòstra saucissa? Avètz paur benlèu que siaguèssem tròp nombroses ?

Vese pas tanpauc dins aquela mena de mobilizacion d'empachas a montar quicòm de mai bèl, de rasonat d'annadas a de reng, d'organizat totes amassa, per las calendas grècas o un pauc mai tard, amb lo mai d'actors possibles, sus la luna o dins un autre luòc consensual, se per còp d'astre nòstres decideires fan calar sos egos subredimensionats, capitan enfin de caupre dins sas pèls e s'endevenon.

Dins l'espèra çò que farem lo tendrem totjorn e se fasèm mèuca, nautres, aurem ges de lanhas...

Quant a la mescla amb lo politic crese de me rementar dels Voynet, Bové, Onesta... , Partit Occitan, PNO, Verds dins las manifs Anem Òc. Nos jogatz aquí lo balèti de las faussas cadaulas!

Ane, agacharetz segur la manif a la TV e segur aquela TV ne parlarà pas. Vos farà gaug o ne seretz entristesits?

Domenge Caucat, pas mai qu'un Innocent de Niana.

Lo Calendièr

una guinhada sus çò que vos espèra, clin d'oeil sur le calendrier:

Dimècres 28 de febrièr / Mercredi 28 février
Cafè òc amb Miquèl Decòr
« Per un viatge en geòpoetica a travèrs son Òbra »
Calandreta La Garriga – Ginhac - 19h
 
Dimècres 28 de març / Mercredi 28 mars
Cafè òc amb Eliana Gauzit-Bec
E la còla de Lodèva que participèt a
« Lodève, cité occitane »
Calandreta La Garriga – Ginhac - 19h
Dimècres 25 d’abriu / Mercredi 25 avril
Abans la començança de la sason :
Revision per los ases de Ginhac e per los autres
                        LAS AJUSTAS
Amb lo Felip Carcassés e saique quauques setòris de nauta grana !
(benlèu de mesòis, ai, ai, ai…)
« Lo lexic de las ajustas »
Calandreta La Garriga – Ginhac - 19h

Lo Testament novèl

Lo Testament novèl, tot nòu polit coma un planponh de sòus.

Ofèrta de lançament 33,00€ sens lo pòrt, a cò de Letras d'Òc...

Letras d'Òc, 5 rue Pons Capdenier, 31500 TOULOUSE

E se volètzt tanben l'ancian, los dos per 68€ en lòc de 78,00€

Jean Rouquette est né le 13 février 1938 à Sète. C'est en 1962 - bien avant les évènements auxquels il prit d’ailleurs une part active - qu'il a pris le pseudonyme de Joan Larzac. Après ses études entre Montpellier, Paris et Beyrouth, il est ordonné prêtre en 1965, et exercera son ministère presbytéral parallèlement à une activité professorale dans le Diocèse de Montpellier. Éditeur, il a créé les éditions 4 Vertats et publie de nombreux auteurs. Il a également été responsable du secteur éditorial de l'Institut d'Études Occitanes.

Poète et essayiste, son œuvre littéraire est profondément marquée par sa foi. Il se consacre depuis quelques années à la première traduction intégrale en occitan de la Bible (Ancien et Nouveau Testaments). Ancien professeur d'Écriture sainte au grand séminaire de Montpellier, connaisseur des langues anciennes et poète lui-même, il était un des rares pouvant mener à bien cette tâche. Sa traduction, en occitan languedocien, est réalisée à partir des langues originales, l'hébreu et le grec. Son Nouveau Testament est dédié à son frère, le poète Yves Rouquette, récemment disparu.

ANIANA

L'incontournable Trésor du Félibrige, de Frédéric Mistral, donne "ANIANO" avec la fin en "O" du provençal qui se transcrit en "A" en languedocien. La prononciation étant en "a" atone chez nous.

Joan-Frederic Brun, écrivain clapassier a consacré un lexique aux termes locaux dans lequel il a chosi "ANHANA", ou "NHANA".

Dans "La Campana de Magalouna" le journal populaire de Montpellier de 1892 à 1933, les anciens optaient parfois pour "Niana" , parfois pour "Aniana" sans jamais choisir.

Dans son dictionnaire Josiane Ubaud donne "ANIANA" dont elle dit que c'est la forme savante et s'appuie sur l'ouvrage de Franck Hamelin, Etymologie des noms de l'Hérault.

"L'étymologie est clairement Anianus (nom d'un religieux), depuis 777 (loca nunccupante Anianao), ville de Aniana 1160, jusqu'à Aniane (1550) (1740) mais aussi Aignane (1648) (1771)"

La "A" à l'initiale semble donc logique. Le choix de la graphie ANIANA est celui de la forme savante, celui de ANHANA la forme populaire par évolution.

En résumé:

ANIANA forme savante

ANHANA forme populaire

NIANA forme savante locale

NHANA forme populaire locale.

Coma que siague, mas en lenga nòstra.

La reineta anarquista

de L’ESCOTAIRE - Francés DESEUSE

Ma pichòta cistèrna, a l’ombra dels laurièrs,

Garda entre sos cairons una aiga preciosa,

Linda, fresca, regal de Dieu per los gosièrs

Secats per lo sorelh e la rota polsosa.

Sus son front de cristal escur un flòc de cèl,

Carrat de blau, se pintra encadrat per de pèiras

Velosada de mossa e d’èrbas rocassièiras,

- E, de fès, i floteja una pluma d’aucèl.

Sovent, quand vau posar, quand la carrèla crida

Quand lo farrat brutal crèba l’aiga que dòrm,

Una reineta ven, polida e desgordida

E que m’afronta amb sos uòlhs fins ceuclats d’aur.

Mas, un jorn me diguèt: « Ò mostre abominable !

Manja-tot, Chapla-tot que nos gèlas de paur

Siás pus lord, siás pus fòrt, pus maissant que lo diable ;

Quand venes la garriga e lo bòsc son en dòl.

Quand i siás pas, vivèm uroses e sens crenta

L’un dormís a l’ombreta e l’autre al sorelhàs :

S’es la sason, cridam nòstra amorosa planta ;

Mas tanlèu que çai siás, nos taisèm esglasiats.

Tresfolissèm, tremblam, languissèm que partigues.

Ah ! S’èrem los pus fòrts!… S’ères un pauc pus fin

Saupriás que pregam Dieu per qu’al pus lèu morigues

E que te crivelam de regards d’assassin.

Cridas, tustas pertot e bosigas la tèrra ;

Engrunas nòstres traucs, tombas l’aubre e lo nis.

Sens te’n dobtar nos fas orriblament la guèrra ;

Siás fòrt mas siás lo pus aït dels enemics.

Vai-te’n ! Vengues pas pus ! Te soetam que trespassas

Engrepesit de freg o conflat de calor ;

Que tombas d’un cerièr, que te copas los braces,

Qu’una maissanta sèrp te fisa lo talon !

Demòras dins ta vila e dins ta poiridura !

Res qu’amb ton alen nos empoisonas l’èr.

Sens tu, vivèm contents al sen de la Natura ;

Quand çai siás nòstre cèl se tresmuda en infèrn ! »

Pichòta bèstia sòta e caluga ! Pecòra !

Coma pachacas ben amb tas cugas d’aur !

M’explique en te vesent çò que ditz Pitagòra :

Deviás èstre autres còps quauque Herr Professòr !

Emplègas los grands mòts de Dieu e de Natura

Dins de simplas questions de justícia de patz :

Aital, as capitat abric e noiridura

Gràcia a ieu qu’ai bastit la cistèrna e lo mas.

E vòls ma mòrt! Sens ieu, auriás per domicili

Quauque fangàs gelat l’ivern, secat l’estieu.

En grandmercé me fas un discors imbecil

E per que crèbe lèu, ficas en caire a Dieu !

As meritat cent còps Caièna amai l’emenda.

Fas de dissertacions coma un doctor Teuton.

Joïssas de mon mas mas pagas pas la renda

E ton bonaür seriá de penjar lo patron.

Vai te’n ! o d’un pautac… »

La reineta esfraïda

Cabussa e desapareis. Riguère tristament

M’amusave a pensar qu’ela èra la Naïada

De ma cistèrna e que i viviá gaiament…

Qu’amb lo bestialon dau bòsc e de las rasas

Me vesián de bon uòlh, qu’èrem de bons amics ;

Dels poètas latins me revenián de frasas

Disiái : « Mon Mas es un rustic Paradís !… »

E mon mas es confòrme a la natura entièra.

I’a batalha pertot ; pertot sofrença e mòrt.

Aquò partís de l’òme e vai dusca a la pèira ;

De lònga lo pus fòrt manja lo qu’es mens fòrt !

BARSAGOLADA !!!

Lo chin de Sant Ròc

Quand Sant Ròc moriguèt

Tot drech au Paradís amb son chin montèt

Mès coma èra un pauc tard, la pòrta èra barrada

Tusta que tustaràs. « Siái a tu camarada »

Cridèt lo vièlh Sant Pèire, « veni, veni dobrir.

Qual siás ? - Siái Ròc – Tot sol ? - Non siái amb mon chin.

Un chin, un chin aicí ? E de qué ne'n vòs faire ?

Ròc, siás un Clapassièr pur sang e galejaire,

De chin ne vòli pas ! … E puòi per copar cort

Lo Paradís es pas l'ostau de Denicort.*

Aquel chin, diguèt Ròc, es estat ma companha,

Ensems avèm sofèrt, ensems avèm manjat,

per garir mon genolh es el que m'a lecat

Nos volètz separar ? Aquela seriá fòrta

Ficats nos, se volètz, totes a la pòrta ».

Just a aquel moment Nòstre Sénher passèt,

« Tè, Roquet siás aquí ? » Lo Sant n'aprofechèt

Per ie contar sa penas e ie demandar gràcia.

« Ton chin au Paradís deu avure sa plaça »,

Rebequèt lo Bon Dieu ; e Sant Pèire moquet

Veguèt davant son nas se'n corrir lo chinet.

Mès coma tot se sap dessús aquela tèrra

Los chins de l'Univèrs se metèron en colèra.

En sapient que Sant Pèire, un concièrge dau Cèl

Voliá barrar l'intrada a un paure cadèl.

Formèron un sindicat e dessús l'Esplanada

Tenguèron a mièja-nuòch la primièra amassada ;

A l'unanimitat votèron una mocion

De blamar pas lo Sant. Una delegacion

De cinc chins clapassièrs alara siaguèt causida

Que vèrs lo Paradís se'n prenguèt l'encorrida.

Aquí i aviá Azòr, chin de la Blancariá,

Portòs e Danilò, chins de la Bochariá

Fauston de Botonet, pichotet mès bramaire,

Medòr de Rondelet, basset e bon caçaire.

Dau Clapàs jusqu'au Cèl, pissèron que tres còps

Sant-Pèire en los vegent, te ie cridèt : « Salòps

Alon ! Qu'empoisonatz ! Alon, anatz al Diable !

O vos vau empegar mas claus dessús lo rable !

Mancariá pas qu'aquò ! Laissar dintrar de chins

Que totes jos la coeta an quicòm que pudís !

Alara, volètz partir ! Biu pesolhs ! Biu chinalha !

Anatz encaraunhar lo Diable, cacibralha.

Los cinc chins vergonhoses davalèron au Clapàs

E a tot lo sindicat racontèron lo cas.

Vos i cal retornar – faguèt un chin papeta

Mès en metent d'encens per dejós vòstra coeta ;

L'encens es un perfum aimat per lo Bon Dieu

E veiretz que lo Sant vos dirà pas pus « biu ».

Sus lo conselh dau vièlh per tota l'amassada

La delegacion siaguèt lèu embaumada.

Los cinc chins clapassièrs empoisonant l'encens

Tornar au Paradís montèron coma un vent.

Sant Pèire, aquel brigand qu'a l'aurelha plan fina,

A la pòrta dau Cèl meteguèt una china

Una china en calor aimabla a la foliá.

Quand los cinc delegats dau sindicat japaire

Siaguèron arribats, nòstra china encantaira

Levant lo nas au vent e la coeta en l'èr

Prenguèt doçament lo camin de l'infèrn.

Lucifèr embarrèt tota aquela chinalha

E pendent quinze jorns, bota, faguèt ripalha.

Los chins de l'Univèrs los espèran totjorn,

Quand se rencontran dos, pertot en passejada

Se sentisson lo cuol dempuòi aquel jorn,

Per veire se a l'encens la coeta es perfumada.

Joan de La Capèla Nòva

*Denicort : escairaire, escorjaire dau Clapàs

Te cal pas beure...

En Avairon. Un camp, en bas un riu e un jovent d'un vintenat d'ans que beu dins lo riu. T'arriba lo païsan, un brave gavach emmoustachat. Cauças de velós, camisa de cairèls, casqueta, bòtas...

- E! Pichòt! Cal pas tastar d'aquela aiga, ailamont, dins lo prat, las vacas, los vedèls, los buòus, lo tropèl de fedas, an cagat dedins.

- Monsieur, ne pourriez vous pas, je vous prie, vous exprimer en bon français, je suis parisien et je ne comprends pas votre patois.

E lo païsan li fa:

- Pichòt, bois doucement elle est fraîche!

L'Espelhat

Pluma d'argent

Soi astruga ! Plan astruga ! Escotatz ! Escotatz-me !
Ai la Pluma d'Argent de l'Aucèla del Vent,
la pluma leugièra de totas las istòrias,
de tots los contes e de tots los racontes,
de tots los romans e de totas las novèlas.

Òc, ara pòdi escriure las planas larjas e las montanhas nautas.
E tanben la pluèja sus la mar e la nèu sus lo suc.
Pòdi escriure lo galaup del caval e lo rog de las flors.
Pòdi tot escriure : lo pas de l'elefant dinc la sèlva d'Africa,
los sòmis de l'enfant dins lo lièch de borrons.
Pòdi escriure lo clic-clac del clavièr dins las torres de veire,
lo pan que nòl lo caud que lo fornièr adutz,
los potons escambiats quand la nuòch vira al jorn.
Pòdi tot escriure : ai la pluma d'argent de l'aucèla del Vent,
la pluma leugièra de totas las istòrias,
de tots los contes e de tots los racontes,
de totas las novèlas e de tots los romans.

Òc ben, pòdi tot escriure.
Dempuèi ièr.
Ièr trapèri la Pluma d'Argent de l'Aucèla del Vent.
Poirai escriura alara tant que la gardarai
la seda dels petals entr'obèrts de la ròsa,
l'ombra del bòsc fresc a raja del solelh,
l'aigatge sus l'èrbeta al grand fuòc de l'estiu !
L'aucèl i cantarà e lo grilh dins la nuòch,
la cigala l'estiu a l'ora de prangièra
e lo tord en setembre un còp vendèmias fachas...
Lo sorire del nèn esclairarà las linhas,
lo rire dels jovents i vendrà ressonar
e l'ainat sus lo banc las recebrà amb gaug.
Que totas las paginas escrichas amb la pluma
sián a jamai servadas pel mond al fons del còr
e duren en la memòria !

Maria-Crestina Borgada

http://www.myspace.com/mariacrestinaborgada/videos

Quand los sondatges s'engarçan tornarmai

A la question : "Quand faites-vous l'amour ? le sondeur a obtenu diverses réponses" :

- "Moi, toutes les fins de semaine !".

- "Très bien, les vendredis, samedis et dimanches....Et vous ???".

- " Moi les jours qui commencent par M !!!".

- "Très bien, les Mardi et les Mercredi … Et vous ???"

- "Moi les jours qui commencent par D..."

- "Oh !!! Mon pauvre, seulement le Dimanche ?"

- "Mas non, paura colha que siás, ieu siái Occitan... Adonc fau l'amor lo dimenge, lo diluns, lo dimars, lo dimècres, lo dijòus, lo divendres e lo dissabte !

Bona setmana...

Demandatz lo programa...

Aquí los ligams per passar un momenton sus lo blòg occitan de Viure al País.

Sabètz: l'occitan de la television! (se que non demandatz a Calojan e a Loís-Bernat)

Adeu-siatz a totes !

Lo blòg occitan se n'es tornat e l’actualitat manca pas.

1/ Lo logo novèl de la region Occitània

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/le-blog-de-viure-al-pais-france3/2017/02/03/nouveau-logo-de-la-region-occitanie.html

Las reaccions :

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/le-blog-de-viure-al-pais-france3/2017/02/04/les-reactions-au-nouveau-logo-occitanie.html

2/ L’ofici public per la lenga occitana (OPLO) qu’es en plaça dempuèi 1 an.

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/le-blog-de-viure-al-pais-france3/2017/02/02/loffice-public-pour-la-langue-occitane.html

3/ Una lèi adoptada a l’Amassada Nacionala per las lengas regionalas e … per res !

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/le-blog-de-viure-al-pais-france3/2017/01/31/la-loi-le-houerou-sur-le-slangues-regionales-adoptee-pour-rien.html

4/ La nòstra tièra sus las vilas d’Occitània e çò qu’òm i pòt trapar d’occitan

http://france3-regions.blog.francetvinfo.fr/le-blog-de-viure-al-pais-france3/2017/01/30/les-villes-doccitanie-et-loccitan.html

La Saucissa-pride

Es de mòda ara, dempuòi que los Occitans que sèm an mes sul mercat internacional son « Ten te fièr », totes còpian e fan sa pride. Pride d’aicí, pride d’ailà, a tu te vòle, a tu te vòle pas !...

E l’autra prima, a París, èra la veggie pride, valent a dire la manif de la fiertat vegetariana, los manjaires de pastura per las carrièiras dau grand vilatge escanaire.

E doncas per rasonar un pauc e se montar la carrèla sus l’accion brosenta dels brostaires d’ensaladas, vejatz-aquí vòstre Montamametas afavorit atacar aquela còrda, pas que per lo plaser de pachaquejar e de dire de mau dau vesin. Encara que lo vesin, colesterolizat dusca a las galhas, siague un carnassièr de la còsta plena e puslèu carnuda, de l’esquipòt plan tibat, un cantoral de la rebola florida que fai gaug de veire.

Primièirament e deontologicament, coma un bon Montamametas que se respiècha, s’assabentar per saupre de qué ne vire. E, coma qualificar en lenga nòstra aqueles erbivòrs d’un genre novèl ?

« Mistral, Mistral-lo-bèl, diga-me Ò grand Mistral la paraula que conven ! »

Canta Manon ! L’ enciclopedic Tresor dóu Felibritge demòra mut coma una sarda e boca barrada aquí dessús, ne parla solament pas. E de rasonar. A beles uòlhs vesents, ges de mots dins nòstra lenga per qualificar aquela practica modèrna, inimaginabla per nòstre Prèmi Nobèl e, o cau reconóisser, de mal concebre per nautres ! Ges de mots per dire un concèpte encara mai fumós que la mecanica quantica, lo caòs original o lo boson de Higgs que, en s’esquichant un pauc la comprenèla e en se despegant los neurònis, se pòdon, en comparason, entendre aisidament, e mai per las borronas demest vosautres qu’an derrabadas mai d’èrbas d’agram que de rasigas cairradas.

Nos contentarem doncas per los qualificar de seguir los diccionaris modèrns que, tornant a la sorga, qu’aquela idèa caluga nos ven, se cau pas estonar, de l’Anglatèrra Victoriana, optan totes per vegetarian. Podèm pebrar un bricon la salça, fai mestièr, en parlant de Brostaires de jolverd, de Mastegaires de roqueta, de Romiaires de sòja, de Cogolertofils, de Pissan-verd o Cagan-mòl, o mai leugièr, de Vent-los-empòrta. Ne vòs, n’as. Ne traparètz, ne siái segur, a semaladas.

Amusat e, o me cau confessar, un chic admiratiu davant tant de privacions que s’impausan aquel mond, agachave lo desfilat de la manif sus l’internet, quand, atupit e macat, comprenguère en legissent los eslogans, que, non contents de manjar pas de carnifalha, volián pas que los autres se ne congostèsson. Chabal de boçut, aquò passa l’òsca !

Lor vòle doncas rementar qu’es al moment, dins lo temps que Bèrta fialava e benlèu un pauc abans, que l’omo erectús a manjat de carn que la diminucion de son cais a daissat 30% de plaça en mai per son cervèl e qu’es vengut, mercé las proteïnas, intelligent. Cau, de segur, relativizar mas las grandas maissas, que nòstre pòble n’es claufit, nos en pòrtan, ailàs, pròva cada jorn. E, se cau un exemple, pas qu’un, citarai lo baug mai bèl que la tèrra aja jamai portat, Itlèr, l’oncle Adòlf, que s’adonava al vegetarisme. No coment coma dison ara en bon francés.

Me siái daissat dire tanben que d’autres estanciurs de la meteissa farina nos vòlon faire manjar deman formigas, sautarèlas, prègadieus, cigalas provençalas o grelhs roergasses !!! M’agrada mai a ieu de tutar lo grelh a l’anciana puslèu que de ne faire d’astilhas grasilhadas, tugar lo verm e m’encigalar d’un autre biais !

L’ora dau rampèl, de la crida per una contra-manifestacion me sembla d’aver picat. Montarem pas a París per rendre l’omenatge segon l’usatge ancian mas treparem la vila santuari per totes los Occitans de nauta grana, La Cauna. La manif partirà dau restaurant de « la Panolha Comola », plan planet, aprèp lo penequet dau dinnar e prendrà l’avenguda qu’es en penda doça e a l’ombra, fins l’ostau de salason Milhau que s’i tendrà la minuta de silenci. Arribada prevista davant lo secador trionfant e tasta dau Cambadjon-Plan-Conogut per l’aperitiu dau sopar.

Per totas entresenhas, podètz contactar lo CAC, Comitat d’Aparament de la Carnsalada, qu’afortís que la santat passa per lo bonaür e que lo bonaür es d’engolir, al minimum, 5 carnsaladas diferentas per repais. Matin, miègjorn, e ser. E lo dimenge, podètz faire quatre oras !

CAC - 40, baloard dau Fricandèu - 81230 LA CAUNA.

Lo Montamametas

Tradibiòu

Tradibiòu

o lo retorn de l’autbòi lengadocian dins la Bovina !

L’ensemble Tradibiòu, compausat d’autbòis lengadocians e d’un tambor, lo tot sostengut per un accordeon, se prepausa de tornar implantar lo coble tradicionau autbòi-tambor dins la Bovina. D’efièch, se las ajustas navencas an servat de lònga aqueste parelh autbòi-tambor, lo mitan de la Bovina que l’utilizava tanben l’oblidèt tre las annadas cinquanta, e las peňas lo remplacèron.

Dissabte 30 de mai, las arenas de Balhargue vejèron lo retorn d’aquestes instruments lengadocians, e dau repertòri qu'i es ligat, que los mai vièlhs an encara dins l’ausidor. Tradibiòu animèt la corsa camarguenca dau trofèu Montpelhièr-Metropòli, una iniciativa ufanosa que devèm au conse de Balhargue.

Desirem que i aja ara d’autras ocasions per podre ausir tornar l’autbòi lengadocian dins la nòstra tradicion taurina…

Lo recanton d'Odila

Uòi un extrach de Loïsa Paulin, "Per los qu'an pas de nom", Florilège poétique, Vent Terral, 1950.

PER LOS QU’AN PAS DE NOM

De vosaus, Rèires meus, sabèm espleits ni glòria ;

Ciutats e castelars portaràn pas vòstre nom ;

Cap de glèisa a servat lo vòstre sant renom

Cap de lausa o de crotz garda vòstra memòria.

Cap d’escalpraire, obrant dins la pèira fisèla

Vos a vestits, cauçats pel darrièr jutjament;

Per vos laissar dormir, enfin suaus, un moment,

Degun vos a bastit rebostòri o capèla .

...

Rèires meus, ètz pertot ont a passat l'araire,

Ont lo blat a levat jos vòstres pès pesucs ;

Ètz dins los carretals escalabrant los sucs,

Ètz pertot ont trabalha e patís lo terraire.

...

Pertot, en Tèrra d'Òc vòstre nom se solelha,

Confondut amb lo nom del prat, del civadal,

De la font e del riu, del bòsc e del randal,

Mesclat a çò que viu, que canta e que regrelha.

Aquela de la setmana!

Necessitat n'a pas de lei !

Una brava femna preissada

De faire sas necessitats,

Anèt pas se rescondre en de luòcs escartats,

Mas vitament s'èra baissada,

Dins un endrech pron passatgièr.

Quand tot d'un còp un estrangièr,

De respectabla e bona mina,

Passèt per aquela estamina.

De sa fachosa posicion,

La dama se volguèt desfaire.

L'òme la retenguèt en ié diguent: «Pecaire

Faguètz pas atencion,

Siái galant, vous pregue d'o creire,

Restas acocolada per sòu,

Qu'aime mai cent còps veire

La galina que l'uòu.

L'Esquinlaire de Sant-Cristòu, Campana de Magalouna N°276, 1910

Breiçaròla

La cavala negra

A pas volgut beure

L'aiga raja negra

Dedins lo clòt d'eure.

Al pont se repausa,

S'i bota a cantar ;

Qual sap quala causa

Nos i pòt contar

Quora se passeja

Rabalant sa pena ?

A ! Cavala negra

Que jamai vòl beure,

Neva de chagrin,

Caval del matin.

Mon enfant dormís.

Mon enfant repausa.

Dormís mon ulhet,

La cavala negra

A pas volgut beure.

Dormís mon ulhet,

La cavala negra

Tot d'un còp bramèt.

Quita de plorar,

ma cavala negra !

As tròp gemegat

Dins lo bòsc soleta...

Te cal te'n tornar

Fòr la selva sorna

En portant lo brèç

Jos lo sap e bèç.

Lo brèç estacat

A ta sèla bruna

Permet a la nena

D'èstre plan breçada

Al ritme del pas

Qu'imprimís sus l'èrba,

Ta bata ferrada,

Sospirant tot bas.

Reganhas dels dents,

Roncas doçament

Quand una peireta

Jos ton fèr clareja.

Evitas l'obstacle

Del ròc dur que rasclas

Ambé la paciéncia

D'una domaisèla.

L'Indiana que ten

Las retnas en man

Desfugís l'armada

Que la vòl tuar.

Si son òme ven,

La retrobarà

E sa filha aurà

Un papà alara.

Si es dejà mòrt,

Aimarà mai fòrt

Son enfant pichona

Quand serà liurada.

Li cal téner encara

Dusc'a la termièra

Abans que la nèbla

Monte ambé la sera.

Ont es la termièra

Dins lo jorn falit ?

Ont es la barrièra

Dins lo jorn finit ?

La cavala negra

Dins lo bòsc s'arrèsta.

A niflat un fum

Que pas un uman

Non auriá sentit

Abans l'endeman !

L'Indiana a vist

Al luònh una lum.

Lum que grandirà

Dusc'a la carrièra

Ont se trobarà

Enfin la barrièra !

Vòdi aquestas linhas

A los que dintrèron

Tots en resisténcia

Perqué se trobèsson.

F. Garcia Lorca / M. Borgada

Avís de Tempèsta!

D'unas me van dire de misogin a legir aqueste.

D'autres van rire d'aurelha, d'amagat de sa polida, nòvia, calinhairitz, de sa mestressa, femna, companha, molhér, de sa mitat o de son tot, de sa patrona, de son governament, ministre de las finanças, de sa marrida espina, de son dragàs e te sabi... Es pas a ieu d'o dire. Mas çò que siái segur es que se van pensar en son dintre, aquelas faussas cadaulas:

- "Tè, aquí lo Monta-Mametas que te lo manda pas dire e qu'a plan rason!"

Avalisca! Assumisse al nom de la part mascla de l'umanitat, dels dreches de l'Òme e de tot biais anam faire pojar lo lectorat dau blòg e es de bon prene.

Se me permète d'escriure aquò es que los parents se son sagnats a blanc e m'an tengut a las escòlas per que m'endiplomèsse en" Freg e Climatizacion" a un nivèl bèl e que posquèsse legitimament afortir uòi, sentenciós çò que cal, que:

"Las femnas an un problèma de termostat".

Aicí sèm.

En estiu s'estofan, en ivèrn son de glaça, son pas jamai a carrau. Basta d'anar a un maridatge estivenc per te las veire totas amb lo fuòlh per cantar dau capelan se faire de vent coma las marquesas d'un còp èra, de montar dins las estacions d'esquís per las trapar totas embarradas dins la sala de repais, assetadas sul caufatge amb sos quaranta anoracs!

Mas çò piéger es al lièch, quand tus siás nus e crus coma Adam aprèp qu'engoliguèsse la poma, ela a lo pijamà en coton borrilhós, lo tuga-l'amor, la coineta, la flaçada dau chival, lo plumon de la grand, las caucetas, una bolhòta a cada pè e encara te cascalha de las dents a pas poder barrar l'uòlh de la nuòch!

N'ère aquí de mon pensament a me demandar çò que trucava dins aquela mecanica al demai perfiècha e que ne sèm, o cal dire sénhers, totes enfachinats e abramats. Benlèu qu'aquò poiriá venir d'un rai cosmic tombat onte caliá pas que tombèsse?

I a de mond que trapan sas idèas en se barbejant, s'agachant ufanoses dins lo miralh enganaire, "O miralh, miralh mon bèl, diga-me..." e que te daissan a pensar qu'es plan damage que se gardèsson pas tot son pel. D'autres prenon sas decisions màger, de matin, assetats sul gabinet, dins la solesa dels cagadors, un pauc coma se lor caliá faire de plaça abans que de se poder lotjar una idèa novèla dins lo compronòbis.

Per çò de ieu, las solucions a mos problèmas existencials me venon totjorn d'una belugueta de Sanch-Inhan. Mas per trapar lo bon glopet, aquel que te metra lo lum al granièr, te prègui de creire que ne cal empassar de barricòts.

Aquel ser d'aquí, un ser de tampona a cò dau conhat, ère pas solet a cercar. Coma la serada s'esperlongava e qu'èrem a sopar defòra Tarrau se convidèt fasent sentir sus las espatlas nusas de nòstras companhas tota la frescura dau bon de la nuòch. E aquí lo femnum de se cargar vèstas e gileta, e cadun de se desconflar sus aquelas tragèdias qu'empoisonavan nòstras nuòches levat un jove parelh esperdigalhat e vistablament espompit.

- Vos anam dire la solucion. La solucion es lo matalàs a aiga!

- Lo matalàs a aiga?

- Òc-ben, amb lo matalàs a aiga podètz caufar l'aiga d'un costat e la refrejar de l'autre. Adieussiatz carmanhòlas en borra de cata, camisas de pel de borreta a còl rotlat, tricòts en lana de piòts e bonjorn las dentèlas, los desabillats de satin, lo ziu-ziu de la seda... E los sers de tempèsta, quand se quilha l'aubre mèstre al mitan de la mar dels pantaises, veiriátz un pauc aquel auristre equatorial, aquela chavana tropicala, aquela auròra boreala ! E quane viatge! Los Quarantens Bramaires, los Cinquantens Furioses, los Seissantens Cridaires, passatz lo Cap Hòrn tot còp!!!

Me'n tornère soscaire e espantat d'aprene que de còps, la salvacion nos posquèsse venir de l'aiga.

Lo Montamametas

BASTIR 2014

Bastir 2014 !

C'est ce que nous voulons pour l'avenir et pour les élections municipales de 2014.

Il s'agit de faire en sorte que les idées occitanistes soient représentées aux élections municipales de 2014.

BASTIR ! municipalas 2014 n'est pas un parti. C'est un mouvement né de l'idée qu'autour de la promotion de la langue et de la culture occitanes il y a un projet pour nos communes, nos villes et nos intercommunalités.

Au travers de la revendication linguistique, axe fort de notre programme, nous sommes des citoyens actifs et engagés dans la vie sociale. Déjà présents dans la vie associative, déjà engagés dans l'animation de nos territoires, nous voulons participer aux décisions qui sont prises dans nos villes et nos villages.

Maintenant nous disons qu'il faut aller plus loin, participer à la décision, en un mot BASTIR !

L'équipe du comité national de pilotage : David Escarpit, Georges Nosella, Monique Despiau, Jean Pierre Hilaire, Ives Boissièras, Lidvine Kempf, Fredéric Souque, Daniel Rifà, Jacky Grau, David Grosclaude, Julian Cabarry.

* Signez le en allant sur le site :

www.manifeste-occitaniste.com

www.bastir2014.com

Bal Queb'ÒC « La suite s'il vous plaît ! »

L'album 2 dau Bal Queb'Òc, « La suite s'il vous plaît ! » en venda en soscripcion alprèp dau Cercle Occitan Max Roqueta, gaireben a ren non cost pel moment.

Quand las danças de la « Belle Provine », al son dau melodeon, encontran la lenga d'òc, quand Patric Plouchard encontra Biscam Pas, Maria e Felip Carcassés.

Un disc novèl per se congostar e s'engaubiar a dançar a l'ostau, basta de saupre marchar e de far la diferéncia entre sa drecha e son esquèrra. Plan fach tanben per se metre la lenga dins l'aurelha, alternància francés e occitan.

Le second album du Bal Queb'Òc, « La suite s'il vous plaît ! » en vente en souscription auprès du Cercle Occitan Max Roqueta, pour un prix modique..

Quand les danses de la « Belle Provine », au son du mélodéon, rencontrent la langue d'òc, quand Patrick Plouchard rencontre Biscam Pas, Marie et Philippe Carcassés.

Un nouveau disque pour se régaler et s'entrainer à danser à la maison, il suffit de savoir marcher et de distinguer sa droite de sa gauche. Mais aussi pour apprendre, avec une alternance du français et de l'occitan.

Album novèl solet (danças Occitanas) : 10,00€ en luòc de 15,00€.

Nouvel album seul (danses occitanes) : 10,00€ au lieu de 15,00€.

Album especial (2 Cds) : danças Quebequesas e Occitanas : 15,00€ en luòc de 20,00€.

Album spécial (2 Cds) : Danses Québécoises et Occitanes : 15,00€ au lieu de 20,00€.

Sortida internacionala/ Sortie internationale: octòbre de 2013 / octobre 2013

De mandar a l'associacion / Envoyer à l'association :

Cercle Occitan Max Roqueta, 15 chemin de la grange, 34150 ANIANE

- las vòstras coordonadas / vos coordonées

- nombre de Cds

- vòstre chèc a l'òrdre de / votre chèque à l'ordre de : « Cercle Occitan Max Roqueta »

Total Festum, mòde d'emplec

Se'n baton de la cultura occitana, pròva es las micalhas que t'autrejan generosament per organizar ta pauròta de jornada quand se desgalha tant-e-maites dins de manifestacions grandarassas, autocarris e còps de maissas, servici comprés o unlimited conariá!

E encara ...

Per tus que me legís, vòli plan donar lo Total Festum, mòde d'emplec.

Te caldrà te tirar la borra amb los caçaires de subvencions e amb los amics, n'i a pas per totes, emplenar papafards e dossierasses de septanta liuras, que te passan al crivèl, d'enaut de son donjon septimanian de pur estil frecho-bofigat. Un còp seleccionat, te caldrà mandar un autre dorsièr encara mai bèl, t'enregistrar coma organizator d'espectacles vius de las quaranta licéncias, e te sabi ieu...

Prendràs puòi ton calam lo mai bèl per donar ton program dins una mescla curiosa, lo patés regional?, fach de 80% de francés e d'un pecic d'occitan normalizat, que cada mot i es pesat, pagelat, per mond despietadoses que te van dalhar se siás pas a carrau dins la règla establida.

Enfin, te caldrà empegar son drapèl vergonhós de septimaniacs ufanoses sus las parets de ton vilatge milenari...

E puòi passat la fèsta, passat lo sant, esperaràs meses a de reng, lo reglament de ton aver, faràs la banca per Borquin, per tornar a ta cultura un pauc de las talhas qu'an levat sul país.

Entretemps, auràs fringat amb la quincanèla o lo sejorn sens estèlas al camp de vacanças de Magalona, se per còp d'astre, un parisenc enchichorlat de rosat se rabastina lo tafanari, dins lo fuòc de la Sant-Joan d'estiu, seràs tu, eiretièr espiritual dels paures catars, que serà cremat en plaça publica.

Lo Monta-mametas

Lo boc de Viòls-en-aval

Un còp èra, a Viòls-en-aval, la vièlha Onorina, que teniá un tropelon de cabras amb un boc de fòrta raça, banut e barbut coma o podètz l'imaginar. E lo mascle sentissiá pas la ròsa, se'n mancava, pudissiá qu'enfalenava lo salòp, a Puògabon auriá perit, que dison qu'a Puògabon tot sentís bon e que çò que pudís i perís !...

La bèstia aviá renom dins tota la contrada, se li menava las cabras de'n pertot, e el, sabètz que se fasiá pas pregar la puta, èra pas empachat per las besonhar, li fasiá lèu fach son afar, las aviá lèu bicadas las bicas e cada còp quauques sòus tombavan dins la borsa d'Onorina.

Çaquela, benlèu en causa de la pudessina o dau desrengament o dau missant renom que ne tirava, la vièlha s'alassèt de son boc; lo bruch corriguèt doncas que la bèstia èra de vendre.

Lo conse de la comuna aprenent la novèla, anèt veire l'Onorina e li parlèt. Ne parlèt atanben als conselhièrs, li fasent tocar dau det qu'aquel crane boc fasiá l'afar de tot lo mond, que s'èra meritat de devenir boc comunal, que raportariá a la comuna, que lo caliá crompar...

L'Onorina faguèt badar la dragèa un temps, a la fin aprèp tres jorns de parlicadas, se daissèt anar d'una mièja pistòla e lo pache siaguèt sarrat.

L'endeman lo boc èra installat dins l'estable dau conse, grèpia nòva, lièch de palha de civada, amb una pancarta bèla : « Aicí lo boc de la Comuna ».

E las practicas arribèron... De doas legas de camin un païsan li menava sa cabra, una matrona, o cal dire, un bocin rança. Mas lo boc l'agachèt pas mai qu'una estela de garric. Una vièlha tota escrancada arribèt amb sa biqueta, blanqueta e tota jovenòta ; puòi una autra, amb una onesta cabra rossèla... Pas mai que l'autra, lo boc las agachèt pas ; se revirèt solament pas de sa grèpia plena d'èrba fresca.

E aquí avètz lo païsan que se carguèt la colèra, las vièlhas estomacadas e lo conse enferonit... « Aquel boc se fot de nautres e dau conselh tot !, cridèt lo conse, anatz me quèrre l'Onorina »

E l'Onorina que t'arribèt per cargar los repròchis...

-Pas possible, l'avètz emmascat vòstre boc, li avètz fach quicòm a n'aquela bèstia ! Dempuòi que l'avèm crompat agacha pas pus las cabras ! »

- Vesètz ben, fa la vièlha risolièra, aquò m'estona pas talament que lo boc aital s'espatarre. Perqué volètz que se la done, que s'espete e se fague violéncia, ara per ara qu'es fonccionarizat !

Adobat a partir dau raconte de l'amic Guiu Carles que se congosta de lo repapiar. Un classic que se pòt trapar de la Campana de Magalouna dusca dins lo Trésor des contes de l'Enric Pourrat.